Na ujenge nyumba yako, jingi jasho likuoshe,Ufyeke, upime na uweke nguzo,Kisha paa uweke na ukandike,Siku nyingi bila kuingiliwa na mgeni hutakaa.Wataanza kutalii mpaka mende usiku,Nje...

1. Na ujenge nyumba yako, jingi jasho likuoshe,
Ufyeke, upime na uweke nguzo,
Kisha paa uweke na ukandike,
Siku nyingi bila kuingiliwa na mgeni hutakaa.

Wataanza kutalii mpaka mende usiku,
Nje na ndani ya nyumba watazunguka,
Bila woga, bila ruhusa ulichonacho watakula,
Masalia yatakuwa yako, ijara ya kaziyo.

Na nyingi dawa uweke, nyumba nzima uihame,
Ukae nje nzima siku usubiri,
Wazima wamelala ukirudi usiku,
Vichwa vigumu hawafi mende rahisi.

Kifo cha mende sharti miguu juu
Kichwa ukikanyage kipasuke usikie,
Na kisha wengine usiku mchana uwasake.
Mpaka watakapokwisha. Usiseme nao.

Maswali

(a) (i) Hili ni shairi la aina gani? (alama 1)
(ii) Tetea jibu lako. (alama 3)
(b) Eleza jinsi mshairi alivyoutumia uhuru wake katika utunzi wa shairi hili. (alama 4)
(c) Taja mbinu mbili za lugha alizotumia mshairi na uzitolee mifano. (alama 4)
(d) Andika ubeti wa tatu kwa lugha nathari. (alama 4)
(e) Eleza ujumbe wa mshairi. (alama 2)
(f) Toa mfano mmoja wa mshata. (alama 1)
(g) Kichwa gani kinaliafiki shairi hili? (alama 1)

Answers

(a) (i) Shairi huru (1 x 1 = alama 1)
(ii) - Vina vinabadilikabadilka.
- Idadi ya mizani katika kila mishororo ni tofauti.
- Idadi ya vipande si sawa katika kila msororo.
- Shairi halina kibwagizo. (zozote 3x1 = alama 3)

(b) Uhuru / idhini ya mshairi
• Kuboronga sarufi mf. Nje na ndani ya nyumba watazunguka – watazunguka nje na ndani ya nyumba n.k.
• Inkisari mf. Kaziyo – kazi yako. (2 x 2 = alama 4)

(c) Uhaishaji – Jingi jasho likuoshe.
Tanakuzi – Nje na ndani ya nyumba usiku mchana uwasake.
Taswira – Kifo cha mende … sharti miguu juu.
Ufyeke, upime na uweke nguzo, kisha paa uweke na ukandike. (zozote 2x2 = alama 4)

(d) - Na uweke dawa nyingi hata nyumba.
- Uihame na ukae nje siku nzima ukisubiri.
- Ukirudi usiku, bado utakuta ni wazima.
- Wamelala kwani mende ni vichwa vigumu.
- Hawafi kwa urahisi. (zozote 4x1 = alama 4)

(e) - Ukijenga nyumba yako, hutakaa sana bila kuingiliwa na wageni.
- Hata mende wataanza kutalii bila ruhusa na bila woga wakila ulicho nacho wakuachie masalio.
- Hata ukiweka dawa hawafi.
- Mende wakifa ni sharti miguu iwe juu.
- Haiwezekani mtu kuishi pweke kwenya nyumba. (zozote 2x1 = alama 2)

(f) - Kisha paa uweke na ukaandike
- Siku nyingi bila kuingiliwa na mgeni hutakaa (1 x 1 = alama 1)

(g) - Mende
- Kifo cha mende
- Mende nyumbani (1 x 1 = alama 1)

---

ESTHER STEVE answered the question on April 30, 2018 at 20:04

Next: Tom: Vipi Tracey? Naona leo unalinga sana. Umenivaria miwani, mbona hivi? Is it because you are very smart today? Tracey: Niko poa! Hata hivyo naona una yako mengine wewe!...
Previous: Upepo unapovuma, kaskazi kwenda kusi , Kwa ngurumu kututuma, ukivisomba vifusi, Ukasukua milima, nakuyang' oa manyasi, IIi kukwepa mikosi, miti mikuu hwinama. Miti mile...

View More Kiswahili Questions and Answers | Return to Questions Index

Exams With Marking Schemes

• Grade 1
• Grade 2
• Grade 3
• Grade 4
• Grade 5
• Grade 6
• Grade 7
• Grade 8
• Grade 9
• PP1
• PP2
• Playgroup
• Form 1
• Form 2
• Form 3
• Form 4

Related Questions

• Tom: Vipi Tracey? Naona leo unalinga sana. Umenivaria miwani, mbona hivi? Is it because you are very smart today? Tracey: Niko poa! Hata hivyo naona una yako mengine wewe!...(Solved)
  

  Tom: Vipi Tracey? Naona leo unalinga sana.
  Umenivaria miwani, mbona hivi? Is it because you are very smart today?
  Tracey: Niko poa! Hata hivyo naona una yako mengine wewe! Siringi! Nikobusy tu sana. Plus company yako inatisha, hujui siku hizi nimechill.Tena umenubore.
  Tom: Kumbe wewe ni……………………………
  
  (a) Taja sajili inayojitokeza katika dondoo hii. (alama 1)
  (b) Taja mifano inayojitokeza katika dondoo ya
  (i) Kubadili msimbo (alama 1)
  (ii) Kuchanganya msimbo. (alama 1)
  (c) Ni kwa nini wazungumzaji hubadili na kuchanganya msimbo. (alama 2)
  (d) Ni mzungumzaji yupi ana lafudhi? Ni nini maana ya lafudhi? (alama 3)
  (e) Taja sababu mbili za kuwa na lafudhi. (alama 2)
  

  Date posted: April 30, 2018.  Answers (1)

• (a) Katika jamii huwa wakati mwingine kuna matumizi ya lugha isiyo ya kistaarabu.taja mifano mitano ya lugha ya sampuli hiyo. ( alama 5) (b) Taja mambo matano...(Solved)
  

  (a) Katika jamii huwa wakati mwingine kuna matumizi ya lugha isiyo ya kistaarabu.taja mifano mitano ya lugha ya sampuli hiyo. ( alama 5)
  
  (b) Taja mambo matano yanayoathiri jinsi tunavyoweza kutumia lugha katika jamii(mtindo nafsi na mtu)
  MAJIBU
  

  Date posted: April 30, 2018.  Answers (1)

• (a) Eleza maana ya istilahi zifuatazo za isimu jamii. i) Lafudhi ii) Lahaja iii) Rejesta Taja sifa nne za sajili ya wanasiasa (alama 4) (Solved)
  

  (a) Eleza maana ya istilahi zifuatazo za isimu jamii.
  i) Lafudhi
  
  ii) Lahaja
  
  iii) Rejesta
  Taja sifa nne za sajili ya wanasiasa (alama 4)
  

  Date posted: April 30, 2018.  Answers (1)

• Bwana Chansela Sir, ni furaha yangu kumwalika Mkuu wa kitengo cha uhandisi ili atusomee arodha ya mahafala .......................... (i) Mazungumzo haya ni ya muktadha gani? (alama 2) ...(Solved)
  

  Bwana Chansela Sir, ni furaha yangu kumwalika Mkuu wa kitengo cha uhandisi ili atusomee arodha ya
  mahafala ..........................
  (i) Mazungumzo haya ni ya muktadha gani? (alama 2)
  
  (ii) Taja sifa za rejesta hii. (alama 8)
  
  

  Date posted: April 30, 2018.  Answers (1)

• Mifano miwili ya fomyula ya ufunguzi wa hadithi (Solved)
  

  Mifano miwili ya fomyula ya ufunguzi wa hadithi

  Date posted: April 30, 2018.  Answers (1)

• Eleza vigezo vya kutumia katika uchambuzi wa lugha(Solved)
  

  Eleza vigezo vya kutumia katika uchambuzi wa lugha

  Date posted: April 30, 2018.  Answers (1)

• Jadili ufaafu wa anwani "kigogo" katika tamthilia ya kigogo(Solved)
  

  Jadili ufaafu wa anwani "kigogo" katika tamthilia ya kigogo

  Date posted: April 29, 2018.  Answers (1)

• “Mwendazake alikuwa mcha Mungu pengo aliloacha halijaziki. Atakumbukwa milele daima. Mungu ….” (i) Tambua muktadha wa rejista hii.....(Solved)
  

  “Mwendazake alikuwa mcha Mungu pengo aliloacha halijaziki. Atakumbukwa milele
  daima. Mungu ….”
  (i) Tambua muktadha wa rejista hii.
  (ii) Eleza sifa za rejista hii.

  Date posted: April 28, 2018.  Answers (1)

• (a) Nini maana ya kufa kwa lugha. (b) Eleza sababu zozote tano zinazochangia kufa kwa lugha(Solved)
  

  (a) Nini maana ya kufa kwa lugha.
  (b) Eleza sababu zozote tano zinazochangia kufa kwa lugha.
  (c) Taja aina tatu za makosa ya lugha.

  Date posted: April 28, 2018.  Answers (1)

• (a) Vijana huchangia pakubwa katika kuhujumu maendeleo ya lugha ya kiswahili. Jadili ukweli wa kauli hii ukitoa mifano miwili. (Alama 4) (b) Pendekeza njia tatu ambazo kwazo vijana...(Solved)
  

  (a) Vijana huchangia pakubwa katika kuhujumu maendeleo ya lugha ya kiswahili. Jadili ukweli wa kauli hii ukitoa mifano miwili.
  (b) Pendekeza njia tatu ambazo kwazo vijana wanaweza kushiriki katika kuikuza lugha ya kiswahili.
  

  Date posted: April 28, 2018.  Answers (1)

• 1. Eleza maana ya istilahi hii: Usanifishaji 2. Eleza mambo manne yaliyochangia maenezi ya kiswahili kabla ya uhuru.(Solved)
  

  1. Eleza maana ya istilahi hii: Usanifishaji
  2. Eleza mambo manne yaliyochangia maenezi ya kiswahili kabla ya uhuru.

  Date posted: April 28, 2018.  Answers (1)

• “Starehe za nyani kuchezea tagaa mbovu nazo ni starehe?” (a) Eleza muktadha wa dondoo hili. (b) Tambua mbinu ya lugha katika dondoo na ueleze maana....(Solved)
  

  "Starehe za nyani kuchezea tagaa mbovu nazo ni starehe?"
  a) Eleza muktadha wa dondoo hili.
  b) Tambua mbinu ya lugha katika dondoo na ueleze maana.
  c) Eleza sifa sita za:
  i. Msemaji
  ii. Msemewa

  Date posted: April 28, 2018.  Answers (1)

• Tamaa inatawala katika Tamthilia ya Kigogo. Dhibitisha(Solved)
  

  Tamaa inatawala katika Tamthilia ya Kigogo. Dhibitisha

  Date posted: April 28, 2018.  Answers (1)

• Jadili maudhui ya utabaka katika tamthilia ya Kigogo(Solved)
  

  Jadili maudhui ya utabaka katika tamthilia ya Kigogo.

  Date posted: April 28, 2018.  Answers (1)

• Ichambue jalada ya tamthilia ya Kigogo(Solved)
  

  Ichambue jalada ya tamthilia ya Kigogo

  Date posted: April 28, 2018.  Answers (1)

• Eleza tofauti kati ya malumbano ya utani na mawaidha (Solved)
  

  Eleza tofauti kati ya malumbano ya utani na mawaidha
  

  Date posted: April 27, 2018.  Answers (1)

• Eleza umuhimu wa ngomezi.(Solved)
  

  Eleza umuhimu wa ngomezi

  Date posted: April 27, 2018.  Answers (1)

• (a) Eleza maana ya mivigo na inakotumika (b) Eleza sifa za miviga (c) Onyesha umuhimu wa miviga.(Solved)
  

  (a) Eleza maana ya mivigo na inakotumika
  (b) Eleza sifa za miviga
  (c) Onyesha umuhimu wa miviga.

  Date posted: April 27, 2018.  Answers (1)

• Fafanua sifa za mawaidha ukizingatia: hadhira, fanani, maudhui, fani(Solved)
  

  Fafanua sifa za mawaidha ukizingatia
  hadhira
  fanani
  maudhui
  fani

  Date posted: April 26, 2018.  Answers (1)

• Fafanua aina za nyimbo zifuatazo bembelezi, za sifa, za mapenzi(Solved)
  

  Fafanua aina za nyimbo zifuatazo bembelezi, za sifa, za mapenzi.

  Date posted: April 24, 2018.  Answers (1)