a) Mapenzi ya kifaurongo
Maudhui ya elimu.
Elimu ya sekondari inaonyesha utabaka.Wanafunzi wa shule za kitaifa na mikoa ni wa tabaka la juu. Wazazi wao wana uwezo wa kugharamia masomo yao. Wale wa shule za vijijini ni wa tabaka la chini. Wana matatizo ya karo kwa sababu ya umaskini.
- Utabaka pia unadhihirika katika elimu ya chuo kikuu cha kimkoni, wanafunzi wenye fedha wanadharau wenzao maskini.
- Elimu ya chuo kikuu inatatiza kwa kutowajibika kwa wahadhiri katika kazi yao. DKt Mabonga anakataa kuwajibu wanafunzi wake na kuwatamausha kiasi cha kutamani kukamilisha elimu haraka wakashughulikie mambo mengine.
- Mapenzi huathiri matokeo ya mitihani ya mwanafunzi katika chuo kikuu. Dennis alifuzu vyema kwani mwanzoni hakuwa na mpenzi na hivyo alizingatia masomo.
- Elimu ndio njia ya pekee ya kumpatia mtu ajira. Dennis anatafuta kazi baada ya kukamilisha masomo.
- Elimu ndio njia ya pekee ya kumpatia mtu ajira. Dennis anatafuta kazi baada ya kukamilisha maneno.
- Elimu ina jukumu la kutengeneza mustakabali wa maisha. Dennis anataka kusoma ndio awe profesa au daktari.
- Elimu ina jukumu la kuwashauriwanafunzi kujitegemea . dkt Mabonga anawahimiza wanafunzi kujitegemea sio kuwa kupe( anasuta ukupe)
- Umaskini unachangia mwanafunzi kujiingiza katika mapenzi ya mapema .Dennis alijiingiza katika uchumba na penina kwa sababu ya umaskini.
- Umaskini unamwathiri mwanafunzi kisaikolojia kama Dennis alikuwa akiwaza kila wakati.
- Wazazi wanamatarajio makuu kwa watoto wao kuwa watawafaa baadaye ya kukamilisha elimu.
b) Shagake dada ana ndevu .
• swala la elimu limeshughulikiwa na mwandishi wa hadithi hii
• Mwandishi anadhihirisha kwamba bila kutia bidii masomoni wanafunzi hawawezi kufaulu masomoni.
• Umuhimu wa majadiliano miongoni mwa wanafunzi katika maandalizi ya mtihani.
• Safia na kimwana wanasoma pamoja.
• Hadithi inalenga umuhimu wa wazazi kufuatilia jinsi ambavyo watoto wanavyosoma.
• Wazazi wanaonywa dhidi ya mapuuza – safia analeta mwanaume nyumbani ana jifunika buibui akidai ni shogake.wakiwa katika chumba wanashiriki mapenzi na Safia kuambulia ujauzito.
• Mtoto anayesoma vizuri ni chanzo cha furaha na fahari kwa wazazi. Wazazi wa Safia wanamwonea fahali kutokana na bidii yake masomoni.
• Elimu pia inasisitiza kupita mtihani – Safia na kimwana wanadurusu pamoja kujitayarisha kupita mtihani.
c) Mamake Bakari .
katika hadithi hii elimu inaonekana kukubwa na changamoto mbalimbali.
i) Watoto wa kike kubaguliwa na walimu pamoja na wanafunzi baada ya kuwa wajawazito. Sara anaogopa kufukuzwa shuleni na mkuu wa shule.
ii) Kuwadharau na kuwadunisha wasichana wanaobeba mimba wakiwa shuleni.
iii) Badala ya walimu kuwapa ushauri nasaha wanawapiga vijembe na kuwadhihaki.
iv) Umuhimu wa bidii katika masomo sara na rafiki yake Sarina wanasoma masomo ya ziada
v) Twisheni inayofanyika usiku inahatarisha usalama wa wanafunzi .hili ndilo lililosababisha kubakwa kwa Sara.
d) Mwalimu mstaafu .
i) ni chombo cha ajira. Wanafunzi waloifunzwa na mwalimu Mosi waliishia kuwa madaktari, marubani, wahadisi na wahasibu.
ii) elimu ina jukumu la kujenga uhusiano mwema baina ya wanajamii. Mosi anaujenga uhusiano/ mkabala mwema na wanafunzi wake – hii ndiyo sababu anapostaafu wanafunzi shuleni kumzawadi.
iii) ina dhima ya kukuza vipaji vya wanafunzi. Wanafunzi waliimba na kucheza zeze, marimba, violini, vinubi, kucheza drama na sarakasi siku ya kustaajafu kwa mwalimu Mosi.
iv) kuendeleza utamaduni wa jamii mbalimbali. Wanafunzi waliimba nyimbo mbalimbali siku ambayo mwalimu Mosi alistaafu.
v)Ni chombo cha kuwaheshimu wanajamii – waliohutubu kwa kubaguana . anawalaumu kwa kutowajua watu wa matakaka yote nafasi ya kuzungumza.
vi) ni chombo cha kuwaheshimisha wanajamii – waliohutubu walimsifu Mosi kwa sababu ya kuwafunza na kuwaelekeza ipasavyo.
Vii) elimu ina jukumu la kuadilisha wanafunzi. Mwalimu Mosi aliwaandilisha wanafunzi wake kama Jeiro kwa kuwasihi kutoshiriki ufuska na kunywa pombe.
Elimu ina wajibu wa kuandaa mustakabali wa wanafunzi. Walihudhuria hafla ya kumuaga mwalimu Mosi kwa sababu alichangia pakubwa kuwafanya kuwa watu bora waliopuuza Kama Jiro hawakufua dafu
e) Mtihani wa maisha .
i) katika elimu baadhi ya walimu huwapuuza wanafunzi haswa wanapokosa kufanikiwa kimasomo. Mwalimu mkuu alimpuuza Samuel kwa sababu ya kuanguka mtihani.
ii) ulipaji wa karo ni muhimu katika elimu. Babake Samuel tayari amelipa karo, kwa hivyo hatarajii Samuel kukatazwa matokeo.
iii) elimu inashughulikia jinsi wasichana na wavulana wanasoma mf. Dada zake Samuel.
iv) mwandishi pia anaonyesha kuwa wasichana wanafanya vizuri masomoni kuliko wavulana mf dada zake Samuel.
V Elimu inasisitiza sana kupita mtihani na mwanafunzi akianguka mtihani anaonekana ameanguka maishani. Mfano Samuel anaamua kujitia uhai.
Wazazi wao wa kiume matarajio makubwa sana katika elimu ndio waweze kuwatunza uzeeni.
Kavungya answered the question on May 6, 2019 at 06:29
- “Hapana cha ala, bwana. Liswmwalo lipo,kama halipo linakuja. Kumbuka msemo mabrafu wa siri ya kata iulize mtungu . Mtungi wenyewe ni mimi ……”
a) Eleza muktadha...(Solved)
“Hapana cha ala, bwana. Liswmwalo lipo,kama halipo linakuja. Kumbuka msemo mabrafu wa siri ya kata iulize mtungu . Mtungi wenyewe ni mimi ……”
a) Eleza muktadha wa dondoo hili.
b) Bainisha tamathali mbili za lugha zilitotumiwa katika dondoo hili
c) Fafanua sifa moja ya msemaji inayodokezwa na dondoo hili
d) Msemaji wa mabo haya baadaye anageuka kata na kupiga mbizi mtungini. Eleza ukitoa mfano kutoka hadithi.
e) Eleza maudhui ya malezi kama yanavyojotokeza katika hadithi ya shogaka Dada ana Ndevu .
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- “Hatuwezi kumaliza kula, kila leo tunakula”
(a) Eleza mukadha wa dondoo hili.
(b) Fafanua tamathali ya usemi iliyotumika.
(c) Eleza umuhimu wa mnenaji.
(d) “Lakini nakwambia tena, kula kunatumaliza”...(Solved)
“Hatuwezi kumaliza kula, kila leo tunakula”
(a) Eleza mukadha wa dondoo hili.
(b) Fafanua tamathali ya usemi iliyotumika.
(c) Eleza umuhimu wa mnenaji.
(d) “Lakini nakwambia tena, kula kunatumaliza” Kwa kudokeza hoja kumi, jadili ukweli wa kauli hii.
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- “Hebu sikiza jo! Pana hasara gani nzi kufia kidondani?”
a) Eleza muktadha wa dondoo hili.
b) Taja na utoe mifano ya mbinu nne za lugha zilizotumika katika...(Solved)
“Hebu sikiza jo! Pana hasara gani nzi kufia kidondani?”
a) Eleza muktadha wa dondoo hili.
b) Taja na utoe mifano ya mbinu nne za lugha zilizotumika katika dondoo
c) Onyesha ukweli wa kauli “ nzi kufia kidondani” unavyodhihirishwa na wahusika katika hadithi.
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- “ Wahusika katika hadithi shibe inatumaliza wanatumia uhuru wao vibaya.” Onyesha ukweli wa kauli hii kwa kutoa mifano.(Solved)
“ Wahusika katika hadithi shibe inatumaliza wanatumia uhuru wao vibaya.” Onyesha ukweli wa kauli hii kwa kutoa mifano.
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- “… Ningeondoka shuleni mapema niende niibe au niue ili niwe mtu wa maana.”
a) Eleza muktadha wa maneno haya
b) Onyesha vile kinaya kinavyojitokeza
c) “ Kinaya kimetumika...(Solved)
“… Ningeondoka shuleni mapema niende niibe au niue ili niwe mtu wa maana.”
a) Eleza muktadha wa maneno haya
b) Onyesha vile kinaya kinavyojitokeza
c) “ Kinaya kimetumika kwingine kwingi katika hadithi ya Mwalimu Mstaafu.” Thibitisha
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- “ Mwandishi wa haditi ya Tumbo lisiloshiba ametumia mbinu ya Jazanda kwa ufanisi mkubwa.” Thibitisha(Solved)
“ Mwandishi wa haditi ya Tumbo lisiloshiba ametumia mbinu ya Jazanda kwa ufanisi mkubwa.” Thibitisha
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- Ilikuwa kama vile katia saini ya kutiwa kitanzi bila ya kutambua vipengele vya sheria za utiaji huo wa kitanzi.
a) Fafanua tamathali mbili zilizotumika katika dondoo.
b)...(Solved)
Ilikuwa kama vile katia saini ya kutiwa kitanzi bila ya kutambua vipengele vya sheria za utiaji huo wa kitanzi.
a) Fafanua tamathali mbili zilizotumika katika dondoo.
b) Jadili vipengele vitano vya sheria zinazorejelewa katika hadithi nzima.
c) Onyesha dhiki iliyompata mrejelewa kwa kukosa kuvitambua vipengele hivyo.
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- "Penzi lenu na nani? . . . . Mgomba changaraweni haupandwi ukamea. Potelea mbali mkate wee!"
a) Eleza muktadha wa dondoo hii.
b) Taja na ufafanue mbinu...(Solved)
"Penzi lenu na nani? . . . . Mgomba changaraweni haupandwi ukamea. Potelea mbali mkate wee!"
a) Eleza muktadha wa dondoo hii.
b) Taja na ufafanue mbinu mbili za lugha zilizotumiwa katika dondoo hili.
c) Onyesha vile maudhui ya utabaka yanavyo jitokeza katika hadithi nzima.
d) Eleza sifa sita za mzugumzaji kwenye dondoo.
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- Jadili mashaka ya Mashaka katika hadithi ya “Ndoto ya Mashaka”(Solved)
Jadili mashaka ya Mashaka katika hadithi ya “Ndoto ya Mashaka”
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- “Rasta twambie bwana!”
a) Weka dondo katika muktadha
b) Taja mbinu zilizotumiwa na mwandishi katika dondoo hili
c) Ni kwa vipi mzungumziwa anamchukulia mwalimu mkuu kama hambe?
d) Je,...(Solved)
“Rasta twambie bwana!”
a) Weka dondo katika muktadha
b) Taja mbinu zilizotumiwa na mwandishi katika dondoo hili
c) Ni kwa vipi mzungumziwa anamchukulia mwalimu mkuu kama hambe?
d) Je, mtihani wa maisha ni amwani faafu ya hadithi hii.
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- Bara la Afrika limekumbwa na umaskini mkubwa. Fafanua dhana ukirejelea hadithi ya Tumbo lisiloshiba na Mapenzi ya Kifaurongo(Solved)
Bara la Afrika limekumbwa na umaskini mkubwa. Fafanua dhana ukirejelea hadithi ya Tumbo lisiloshiba na Mapenzi ya Kifaurongo
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- “..Wanafunzi wa chuo kikuu si kama watoto vikembe wa shule ya chekechea…..”
a) Weka dondoo hili katika muktadha wake.
b) Taja na ufafanue tamathali ya usemi uliyotumiwa...(Solved)
“..Wanafunzi wa chuo kikuu si kama watoto vikembe wa shule ya chekechea…..”
a) Weka dondoo hili katika muktadha wake.
b) Taja na ufafanue tamathali ya usemi uliyotumiwa katika dondoo hili
c) Hadithi hii inadhihirisha utegemezi wa binadamu. Fafanua.
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- Onyesha jinsi maudhui ya utabaka na mapenzi ,yanavyojitokeza katika hadithi ya mapenzi ya kifaurongo.(Solved)
Onyesha jinsi maudhui ya utabaka na mapenzi ,yanavyojitokeza katika hadithi ya mapenzi ya kifaurongo.
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)
- Huku ukirejelea hadithi ya Tumbo Lisiloshiba na Shibe Inatumaliza, fafanua maudhui ya ukiukaji wa haki.(Solved)
Huku ukirejelea hadithi ya Tumbo Lisiloshiba na Shibe Inatumaliza, fafanua maudhui ya ukiukaji wa haki.
Date posted: May 6, 2019. Answers (1)