Umekata mti mtima Umeangukia nyumba yako Umeziba mto hasira ...................

SHAIRI ‘A’.
Umekata mti mtima
Umeangukia nyumba yako
Umeziba mto hasira
Nyumba yako sasa mafurikoni
Na utahama
Watoto Wakukimbia
Mbuzi kumkaribia chui
Alijigeuza Panya
Akalia kulikuwa na pala
Kichwani
Mchawi kutaka sana kutisha
Alijigeuza Simba
Akalia na risasi kichwani
Jongoo kutaka sana kukimbia
Aliomba miguu elfu
Akaachwa na nyoka
Hadija wapi sasa yatakwenda
Bwanako kumpa sumu ?
Hadija umeshika nyoka kwa mkia
Hadija umepitia nyuma ya punda

SHAIRI ‘B’
Piteni jamani, Piteni haraka
Nendeni, nendeni huko mwendako
Mimi haraka, haraka sina
Mzigo wangu, mzigo mzito mno
Na chini sitaki kuweka
Vijana kwa nini hampiti ?
Kwa nini mwanicheka kisogo ?
Mzigo niliobeba haupo.
Lakini umenipinda ngongo na
Nendako
Haya piteni ! Piteni haraka ! Heei !
Mwafikiri mwaniacha nyuma !
Njia ya maisha ni moja tu.
Huko mwendako ndiko nilikotoka
Na nilipofikia wengi wenu
Hawatafika.
Kula nimekula na sasa mwasema
Niko nyuma ya wakati
Lakini kama mungepita mbele
Na uso wangu kutazama
Ningewambia siri miaka
Mingi.

(a) Haya ni mashairi ya aina gani ? Toa saabu
(b) Washairi hawa wawili wanalalamika. Yafafanue malalamishi yao
(c) Onyesha jinsi kinaya kinavyojitokeza katika tungo hizi mbili
(d) Ni vipi Hadija :-
(i) Amekata mti mtima ?
(ii) Amepita nyuma ya Punda
(e) Toa mifano 2 ya uhuru wa mashairi kwa kurejelea mashairi haya
(f) Kwa kurejelea shairi ‘B’ eleza maana ya:-
(i) Mzigo
(ii) Siri
(iii) Kula nimekula
(iv) Niko nyuma ya wakati

Answers

a) (i) Mashairi huru
ii) Hayazingatii arudhi za betu,vina, mishororo, mizani na kibwagizo

b) i) SHAIRI A – Anamlalamikia Hadija kwa kumuuwa mumewe kwa kumpa sumu.
ii) SHAIRI B – Anawalalamikia vijana ambao wanamcheka eti amezeeka na kupitwa
na wakati Wanamramba Kisogo

c) i) Katika SHAIRI ‘A’ - Hadija alidhani kumuua mmewe angepata suluhisho lakini badala
yake amejiletea matatizo zaidi. Watu sasa wamemsuta kwa kitendo chake na watoto
wanamsumbua.
ii) Katika SHAIRI ‘B’ – Mshairi anawakejeli vijana ambao wnamramba mzee kisogo
bila kujua kwamba hawataki kupita.

d)i) Amemuua mumewe – Mti mkuu au kichwa cha nyumba.
ii) Anapata shida za Kujitakia – matatizo yamefurika ngyumbani kama mto (ukupita nyuma ya
punda atakutega au kukupiga teke)

e) Inkisari – Nendako – Niendako
- Mwendako – Mnakoenda
- Bwanako – Bwana yako

f) -Mzigo – uzee/umri.
-Siri – Tajriba /Waarifa / Elimu ya maisha.
-Kula nimekula - Ameishi miaka mingi
Niko nyuma ya wakati - Amebaki nyuma na usasa

maurice.mutuku answered the question on October 9, 2019 at 05:51

Next: Rearrange the adjectives in the following sentences in the correct order to describe the italicized nouns.
Previous: Rewrite the following sentences changing them into the passive form.

View More Kiswahili Questions and Answers | Return to Questions Index

Exams With Marking Schemes

Related Questions

Mzee Oluoch :....................................................................ni kweli hayo! Mzee Mwenda : Ndio. Huyu mtoto wangu nimemsomesha mpaka akahitimu chuo kikuu na anafanya kazi ya uhasibu. Mzee Oluoch : Na wangu...(Solved)
Mzee Oluoch :....................................................................ni kweli hayo!

Mzee Mwenda : Ndio. Huyu mtoto wangu nimemsomesha mpaka akahitimu chuo kikuu na anafanya kazi ya uhasibu.

Mzee Oluoch : Na wangu amehitimu na sasa ana shahada ya uzamili. Yeye ni mhandisi
mkuu. Chukua tu mbuzi hamsini na utukubalie kujenga uhusiano wa ukwe.

Mzee Mwenda : Je, mbuzi hao ni wa ‘mfuko’ au ni .......?

(a) Mazungumzo ya aina hii hutokea katika muktadha wa aina gani?
(b) Eleza sifa nane za lugha inayotumika katika wa aina hii

Mzee Oluoch : Kuna wa mfuko ......thelathini na hao wengine ishirini.

Mzee Mwenda : Basi lete hao ulio nao. Wengine hamsini watabaki deni. Utakuwa
ukinilipa polepole. Idhini yangu nimetoa ili mipango iendelee.

Date posted: October 9, 2019. Answers (1)
AZIZ : Ingia 46! Adams mbao Kenyatta, railways beba! 46 Adams mbao kenyatta, railways! SHIKU : Namba nane ngapi? AZIZ : Mbao ingia, blue. SHIKU : Nina hashuu. AZIZ...(Solved)
AZIZ : Ingia 46! Adams mbao Kenyatta, railways beba! 46 Adams mbao kenyatta, railways!

SHIKU : Namba nane ngapi?

AZIZ : Mbao ingia, blue.

SHIKU : Nina hashuu.

AZIZ : Blue Auntie.

SHIKU : Sina.

AZIZ : Ingia. 46 Adams mbao, kenyatta railways gari bebabeba.

AHENDERA : Mimi sinako shirini. Chukuako tu kumi.

AZIZ : Dinga inakunywanga petrol mzee.

AHENDERA: Kumi mingi.

AZIZ : Haaya ingia twende. Driver imeshon twende.

(i) Eleza muktadha wa mazungumzo haya
(ii) Taja sifa sita za lugha iliyotumika katika mazungumzo haya

Date posted: October 9, 2019. Answers (1)
Eleza juhudi tano zinazotumika kukiendeleza Kiswahili(Solved)
Eleza juhudi tano zinazotumika kukiendeleza Kiswahili

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Bw. Mosuka : Mheshimiwa spika, naichukua fursa hii kuipinga hoja iliyowasilishwa na mbunge wa Mahira, mheshimiwa Kochaberi kuhusu suala la kuavya.... (a) Hii ni sajili gani? (b) Eleza...(Solved)
Bw. Mosuka : Mheshimiwa spika, naichukua fursa hii kuipinga hoja iliyowasilishwa na
mbunge wa Mahira, mheshimiwa Kochaberi kuhusu suala la kuavya....
(a) Hii ni sajili gani?
(b) Eleza sifa za mazungumzo ya sajili hii

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)

A : Ohh, dada NaomiB : Dada Ruth (anamsogea kwa bashasha wanakumbatiana). Ahh Mungu asifiwe!A: Asifiwe sanaB: Ehh dadangu, miezi ...mingi...sijakuonaA: dada wee...Nilitumwa huko kusini...(Solved)
Soma mazungumzo yafuatayo kisha ujibu maswali :

A : Ohh, dada Naomi
B : Dada Ruth (anamsogea kwa bashasha wanakumbatiana). Ahh Mungu asifiwe!
A: Asifiwe sana
B: Ehh dadangu, miezi ...mingi...sijakuona
A: dada wee...Nilitumwa huko kusini ...Kuwahubiria watu injili (mtuo mdogo)singeweza kukata...
B: Ehh, usiwe kama Yona
A: Habari ya siku nyingi?
B; Nzuri Mungu bado ameendelea kunibariki
A: Amen!
B: Nimeendelea kuiona neema yake
A: Amen! Asifiwe Bwana
B: Halleluya
A: Ni Mungu wa miujiza!
B : Amen. Hata nami nimeona neema yake
Bado niko imara katika wokovu katika siku hizi za mwisho
A : Amen !
B : Ni Mungu wa ajabu kweli !
A : Nilikumbana na matatizo lakini nikategemea sala
Kama Paulo na sila… Na nikashinda (anatua). Sikuweza kumpa shetani nafasi…maana
ameshindwa
B : Ameshindwa kabisa

(i) Hii ni sajili ya wapi ? Fafanua
(ii) Taja na ueleze sifa za sajili hii
(iii) Taja na ueleze mambo mawili muhimu yaliyosaidia katika maenezi ya Kiswahili
Afrika mashariki na kati

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Niaje wasee! Ma-holiday ndizo hizo tena. Najua ma-mission ni mingi! Lakini jo, mambo imebadilika ! Ni kubaya maze. Usifikirie kila kitu unaona ni reality, ukadhani ni...(Solved)
Soma kifungu kifuatacho kisha ujibu maswali yanayofuata:-

Niaje wasee! Ma-holiday ndizo hizo tena. Najua ma-mission ni mingi! Lakini jo,
mambo imebadilika ! Ni kubaya maze. Usifikirie kila kitu unaona ni reality, ukadhani ni gold !
Hiyo siyo real life maze ! Round hii maze ni ‘‘Ku-chill!’’ Usipige ma-stunts zingine zitakuacha uki-regret later! NI POA KU- CHILL au aje maze?

a) Bainisha rejista ya mazungumzo haya
b) Kwa kurejelea kifungu andika sifa za rejista hii.
c) Kwa nini watu hutumia lugha zaidi ya moja.
d) Orodhesha hatua tatu zinazoweza kuchukuliwa kusuluhisha matatizo yanayokumba Kiswahili nchini.

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Fafanua changamoto tano zinazozuia maenezi ya haraka ya lugha ya Kiswahili(Solved)
Fafanua changamoto tano zinazozuia maenezi ya haraka ya lugha ya Kiswahili

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Fafanua mikakati mitano inayoweza kuchapuza kukua na kuenea kwa kiswahili nchini Kenya(Solved)
Fafanua mikakati mitano inayoweza kuchapuza kukua na kuenea kwa kiswahili nchini Kenya

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)

Uchunguzi uliofanywa umeonyesha kuwa anasumbuliwa na uto mwingi mwilini. Uto unaweza kudondoshwa kwa kufanya mazoezi, kupunguza ulaji wa vyakula vya wanga na hata protini. Protini...(Solved)
Soma kifungu kifuatacho kisha ujibu maswali yanayofuata

Uchunguzi uliofanywa umeonyesha kuwa anasumbuliwa na uto mwingi mwilini. Uto unaweza kudondoshwa kwa kufanya mazoezi, kupunguza ulaji wa vyakula vya wanga na hata protini. Protini iwapo nyingi mwilini hugeuzwa kuwa glukosi ambayo huhifadhiwa mwilini. Hii huwa msingi wa unene pia ambao unahatarisha afya. Jamaa yake aliyeaga dunia alikuwa mgonjwa wa bolisukari ambayo inaweza kurithishwa. Kimsingi, lazima awe na welewa bora kabisa wa lishe. Mwenzake naye aliathiriwa na aflatoxins zilikuwa kwenye chakula alichokula.
(a) Sajili hii inapatikana wapi? Kwa nini?
(b) Taja sifa zinazohusishwa na sajili yenyewe

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Lugha ya kiswahili inakabiliwa na matatizo mengi sana. Yataje na kuyaeleza.(Solved)
Lugha ya kiswahili inakabiliwa na matatizo mengi sana. Yataje na kuyaeleza.

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Saidi : Hallo............Hallo....Huyo ni Bw. Mohamed?Mohamed : Ndio...uko wapi...Saidi : Shuleni...sasa...ulinifikishia ujumbe?Mohamed : La. Parade ilikuwa imehitimishwaSaidi : Sina credit. Nipigie tafadhali.Mohamed : Sina...(Solved)
Isimu Jamii

Saidi : Hallo............Hallo....Huyo ni Bw. Mohamed?
Mohamed : Ndio...uko wapi...
Saidi : Shuleni...sasa...ulinifikishia ujumbe?
Mohamed : La. Parade ilikuwa imehitimishwa
Saidi : Sina credit. Nipigie tafadhali.
Mohamed : Sina pia, nitatuma sms
Saidi : Iwe saa hii eh?
Mohamed : Baada ya dakika tano
Saidi : Good day
Mohamed : Welcome

(a) Taja na uthibitishe sifa zinazojitokeza katika mazungumzo haya
(b) Eleza sababu za wazungumzaji kutumia mbinu zifuatazo katika mazungumzo yao
(i) Mdokezo
(ii) Lugha mseto

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Nomino zifuatazo ni za ngeli gani? i) Nzi ii) Soksi(Solved)
Nomino zifuatazo ni za ngeli gani?
i) Nzi

ii) Soksi

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Bainisha aina za shamirisho katika sentensi ifuatayo Soroveya atapimia wanunuzi viwanja.(Solved)
Bainisha aina za shamirisho katika sentensi ifuatayo
Soroveya atapimia wanunuzi viwanja.

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Changanua sentensi ifuaatayo kwa kielelezo visandu. Mwanafunzi aliyeleta kitabu chake amepongezwa(Solved)
Changanua sentensi ifuaatayo kwa kielelezo visandu.
Mwanafunzi aliyeleta kitabu chake amepongezwa

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Eleza na udhibitishe kwa mfano, matumizi mawili ya tu.(Solved)
Eleza na udhibitishe kwa mfano, matumizi mawili ya tu.

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Kanusha sentensi hii;- Ukionana naye mwambie aje anione.(Solved)
Kanusha sentensi hii;-
Ukionana naye mwambie aje anione.

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Andika sentensi ifuatayo katika wingi wa udogo.Mtu mchoyo hamfai mwingine kwa vyovyote vile.(Solved)
Andika sentensi ifuatayo katika wingi wa udogo.
Mtu mchoyo hamfai mwingine kwa vyovyote vile.

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Andika kinyume cha sentensi ifuatayo. Juma ameinjika chungu mekoni.(Solved)
Andika kinyume cha sentensi ifuatayo.
Juma ameinjika chungu mekoni.

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Tumia viunganishi mwafaka kuunganisha sentensi hizi ziwe sentensi moja. Alikimbia kwa nguvu zake zote. Alishindwa, kulikuwa na mtu mwenye mbio kumliko.(Solved)
Tumia viunganishi mwafaka kuunganisha sentensi hizi ziwe sentensi moja.
Alikimbia kwa nguvu zake zote. Alishindwa, kulikuwa na mtu mwenye mbio kumliko.

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)
Andika nomino mbili kutokana na kitenzi safari.(Solved)
Andika nomino mbili kutokana na kitenzi safari.

Date posted: October 8, 2019. Answers (1)

Quick Links