Soma makala yafuatayo kasha ujibu maswali Ajali haina kinga. Watu wengi wanapotajiwa neno ajali, fikira zao hukimbilia moja kwa moja hadi barabarani.

Soma makala yafuatayo kasha ujibu maswali
Ajali haina kinga. Watu wengi wanapotajiwa neno ajali, fikira zao hukimbilia moja kwa moja hadi
barabarani. Mara chachemawazo yao huenda viwandani, mashambani au kwenye viwanja vya
michezo. Ni nadra sana watu kufikiraia kuwa nyumbani ndiko ajali nyingi zinztokea.
Idadi kubwa ya ajali nyumbani hutokea kimchezo tu. Watu wengi wameteleza msalani na wanapata
majeraha mabaya. Wengine wameteleza walipokanyaga vitu vyenye unyevu sakafuni, kama vile
mafuta, mabaki ya chakula au hata maganda ya ndizi. Ulemavu walio nao watoto na hata watu
wazima hutokana na ajali kama hizi wasizofikiria wtu wengi.
Ajali vilevile hutokea watu wanapozama katika shughuli au kupata jazba kuu ya kutenda. Katika hali
hii, huweza kujiumiza au kuwaumiza wengine bila kujua.
Hapa tunazungumzia watu ambao hujaribu kubebe mizigo yenye uzani wasiokadiria. Madhara huwa
kuteguka viungo na kuchanika misuli. Aghalabu hulemewa na kubanwa. Mwandishi wa makala haya
siku moja alipanda kibao kuangika picha ukutani. Ingawa alikuwa mfupi, ari ilimsukuma
kuchuchumia. Matokeo ni kibao kilijisukuma nyuma. Mhusika alianguka akajigonga kidevu. Kitendo
hiki kilisababisha yeye kujiuma ulimi vibaya. Kuvunjika jino na hata kuzirai. Bahati ni kuwa alikuwepo
mtu aliyempa huduma ya kwanza na kumkimbiza hospitalini.
Hat hivyo ajali nyingi hutokana na vifaa vya nyumbani. Zana hizi ni pamoja na visu, meko ya gesi,
mashine zinazotumia umeme na kadhalika na huwa hatari sana, hasa kwa watoto. Kitu kidogo hata
kama wembe huweza kusababisha madhara makubwa. Kwa hakika hakuna yeyote kati yetu, hata
waliokulia katika makasri ya fahari asiye na kovu. Makovu haya ambayo tunayaficha katika mavazi
yetu ni ishara ya majeraha kutokana na ajali nyumbani. Je una kovu lolote?
Unakumbuka ulivyolipata?
Ingawa ajali hizi haziepukiki, yawezekana kuzipunguza. Ni muhimu kukuza tabia na mazoea ya kuwa
waangalifu nyumbani. Kwa mfano, ni hatari kuepua chungu chenye maji yanayotokota mekoni kwa
mikono mitupu. Aidha ni kutowajibika kuchanganya kitu chochote chenye unyevu na mafuta moto
mekoni. Watu wengi wamebambuka ngozi na nyumba kuteketea kwa namna hii. Kwa hivyo ni vizuri
kupata ujuzi wa jinsi ya kutumia vifaa na kuhakikisha tunavirudisha ipasavyo.
Jambo la tatu na muhimu zaidi ni kuwepo kwa vifaa pamoja na uwezo wa kutoa huduma ya kwanza.
Inawezekana kuokoa maisha au kuounguza majeraha kwa kuchukua hatua za dharura.

Maswali
1. Eleza maana ya methali ‘Ajali haina kinga’

2. Kwa nini mwandishi anasema ajali nyumbani hutokea kimchezo?

3. Ni mambo gani mengine yanayosababisha ajali nyumbani?

4. Onyesha vile invyowezekana kupunguza ajali nyumbani.

5. Eleza maana ya:
(i) Jazba
(ii) Makasri
(iii) Makovu
(iv) Kuepua

Answers

1. Ajali hutokea bila kutarajia

2.
- Hutokana na ajali wasiofikiria watu wengi kama vile kuteleza msalani.
- Aidha wengine huteleza walipokanyaga vitu vyenye unyevu sakafuni.
- Watu wazima na watotohulemazwa na ajali hizi.

3.
- Watu wanapozama katika shughuli au kupata jazba ya kutenda kazi
- Kuubeba mzigo wenye uzani usiokadiriwa.
- Ukiwa umepanda juu ya kibao kuangika picha ukutani
- Ajali kutokana na vifaa vya nyumbani k.v. visu, meko ya gasi, mashine zinazotumia umeme n.k.

4.
- kukuza tabia na mazoea ya kuwa waangalifu nyumbani
- Ni vizuri kupata ujuzi wa jinsi ya kutumia vifaa na kuhakikisha tunavirusha ipasavyo
- Kuwepo kwa vifaa pamoja na uwezo wa kutoa huduma ya kwanza.

5. (i) Jazba - Msisimko/ msukumo / hamu kuu
(ii) Makasri- Majumba ya kifahari
(iii) Makovu - Alama / mabaki yatokayo na majeraha
(iv) Kuepua - Kutoa kitu mekoni

---

Kavungya answered the question on November 22, 2022 at 08:19

Next: Read the excerpt below and answer the questions that follow. ‘Ne-yeiyo-ai nanyorr,” he called her pleasantly, his voice warm and cordial. “Yeoo,” she answered, greatly surprised by...
Previous: Read the poem below and answer the questions that follow Mid -Term Break (Seamus Heaney)I sat all morning in the college sick bay Counting bells...

View More Kiswahili Questions and Answers | Return to Questions Index

Exams With Marking Schemes

• Grade 1
• Grade 2
• Grade 3
• Grade 4
• Grade 5
• Grade 6
• Grade 7
• Grade 8
• Grade 9
• PP1
• PP2
• Playgroup
• Form 1
• Form 2
• Form 3
• Form 4

Related Questions

• Fafanua dhima tano za fasihi simulizi katika jamii yako.(Solved)
  

  Fafanua dhima tano za fasihi simulizi katika jamii yako.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Sanaa ni nini? (Solved)
  

  Sanaa ni nini?

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Taja majukumu mawili ya lugha rasmi.(Solved)
  

  Taja majukumu mawili ya lugha rasmi.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Taja sifa mbili za lugha ya kitaifa. (Solved)
  

  Taja sifa mbili za lugha ya kitaifa.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Eleza sifa tatu za sajili ya hospitali.(Solved)
  

  Eleza sifa tatu za sajili ya hospitali.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Kamilisha methali; Makuukuu ya tai.......(Solved)
  

  Kamilisha methali;
  Makuukuu ya tai.......

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Tumia kihisishi hadi kudhihirisha. i) Wakati ii) Mahali(Solved)
  

  Tumia kihisishi hadi kudhihirisha.
  i) Wakati
  
  ii) Mahali

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Yakinisha senensi ifuatayo. Hatutahitimisha masomo mwaka huu.(Solved)
  

  Yakinisha senensi ifuatayo.
  Hatutahitimisha masomo mwaka huu.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Andika kinyume cha sentensi hii. Nyanya aliingia chumbani na akazima taa.(Solved)
  

  Andika kinyume cha sentensi hii.
  Nyanya aliingia chumbani na akazima taa.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Ainisha viunganishi katika sentensi zifuatazo. i) Duma hukimbia kuliko mwanadamu. ii) Una chaguo, soma ama uende nyumbani.(Solved)
  

  Ainisha viunganishi katika sentensi zifuatazo.
  i) Duma hukimbia kuliko mwanadamu.
  ii) Una chaguo, soma ama uende nyumbani.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Tunga sentensi yenye kitenzi kisaidizi na kitenzi kuu. (Solved)
  

  Tunga sentensi yenye kitenzi kisaidizi na kitenzi kuu.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Bainisha aina za nomino zilizotumika katika sentensi ifuatayo. Zabibu alipata malezi mazuri kutoka kwa wazazi wake.(Solved)
  

  Bainisha aina za nomino zilizotumika katika sentensi ifuatayo.
  Zabibu alipata malezi mazuri kutoka kwa wazazi wake.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Eleza maana mbili zinazojitokeza katika sentensi hii. Nilimchinjia mama yangu kuku.(Solved)
  

  Eleza maana mbili zinazojitokeza katika sentensi hii.
  Nilimchinjia mama yangu kuku.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Andika sentensi hii kwa wingi. Msimamo unaofaa ni wa uadilifu.(Solved)
  

  Andika sentensi hii kwa wingi.
  Msimamo unaofaa ni wa uadilifu.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Onyesha matumizi mawili ya mkwaju katika sentensi. (Solved)
  

  Onyesha matumizi mawili ya mkwaju katika sentensi.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Ainisha viambishi katika neno lifuatalo. Waliowachezea(Solved)
  

  Ainisha viambishi katika neno lifuatalo.
  Waliowachezea

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Bainisha maneno katika sentensi ifuatayo. Aka! Mwalimu mrefu sana anaandika vizuri.(Solved)
  

  Bainisha maneno katika sentensi ifuatayo.
  Aka! Mwalimu mrefu sana anaandika vizuri.

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Andika maneno yenye miundo ya silabi ifuatayo. i) KKKI ii) KKI(Solved)
  

  Andika maneno yenye miundo ya silabi ifuatayo.
  i) KKKI
  
  ii) KKI

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Pigia mstari silabi zinazotiliwa shadda katika maneno yafuatayo. i) Runinga ii) Mto(Solved)
  

  Pigia mstari silabi zinazotiliwa shadda katika maneno yafuatayo.
  i) Runinga
  
  ii) Mto

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)

• Sauti hizi hutamkiwa wapi? /d/ /k/(Solved)
  

  Sauti hizi hutamkiwa wapi?
  /d/
  /k/

  Date posted: November 22, 2022.  Answers (1)