Get premium membership and access questions with answers, video lessons as well as revision papers.
Utunzi wa mashairi huhitaji ubunifu wa hali ya juu. Hali hii hupelekea wakati mwingine watunzi kuenda kinyume na kaida za matumizi ya lugha kimaksudi. Jambo hili huibua dhana ya uhuru wa kishairi. Uhuru wa kishairi ni idhini au ruhusa ya mshairi kutunga shairi kwa namna fulani bila kuzingatia kanuni za kisarufi. Uhuru wa kishairi huhusisha yafuatayo:
? Mazida – uhuru huu humruhusu mtunzi kuyarefusha maneno fulani. Mazida husaidia kuleta utoshelezo wa idadi ya mizani katika kipande au mshororo.
? Inkisari – huu ni uhuru wa mshairi kuyafupisha maneno fulani. Kama ilivyo katika mazida, inkisari husaidia kutosheleza idadi ya mizani katika kipande cha mshororo.
? Tabdila – ni uhuru wa mshairi kubadilisha herufi au hata sauti ya neno bila kubadili maana ya neno hilo. Kwa mfano daraza badala ya darasa. Tabdila husaidia kuleta urari wa vina katika kipande cha mshororo.
? Kuboronga/kufinyanga/kubananga sarufi – pia huitwa miundo ngeu/ukiushi wa kisintaksia/ukiushi wa kimiundo. Huu ni uhuru wa mshairi kutofuata kanuni zinazotawala sarufi. Kusudi la kufanya hivi ni kuleta urari wa vina katika mishororo. Kwa mfano, kunapopambazuka kila, amka mwanadamu badala ya kila kunapopambazuka, mwanadamu amka
? Kikale – ni matumizi ya msamiati wa kale, kwa mfano, nyuni badala ya ndege, mgunda badala ya shamba n.k
? Vilugha/vilahaja – ni matumizi ya msamiati wa lahaja za Kiswahili badala ya Kiswahili sanifu.
? Utohozi – kutohoa ni kuswahilisha msamiati wa lugha nyingine na kuwa Kiswahili. Kwa mfano, skuli badala ya school, eropleni badala ya aeroplane.
francis1897 answered the question on February 6, 2023 at 12:32
- Jadili aina mbalimbali za kinaya.(Solved)
Jadili aina mbalimbali za kinaya.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- Jadili sifa za mishata(Solved)
Jadili sifa za mishata
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- “Lakini nakwambia tena, kula kunatumaliza.” Kwa kudokeza hoja kumi, jadili ukweli wa kauli hii katika Hadithi za Tumbo Lisiloshiba.(Solved)
“Lakini nakwambia tena, kula kunatumaliza.” Kwa kudokeza hoja kumi, jadili ukweli wa kauli hii katika Hadithi za Tumbo Lisiloshiba.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- Kwa kurejelea hadithi za Mapenzi ya Kifaurongo na Shogake Dada ana Ndevu fafanua changamoto zinazowakumba vijana.
(a) Mapenzi ya Kifaurongo
(b) Shogake Dada ana Ndevu(Solved)
Kwa kurejelea hadithi za Mapenzi ya Kifaurongo na Shogake Dada ana Ndevu fafanua changamoto zinazowakumba vijana.
(a) Mapenzi ya Kifaurongo
(b) Shogake Dada ana Ndevu
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- “Usiteketeze umati kama kuni zinavyoteketeza moto. Rudi, rudi kwa Mola wako.”
(a) Fafanua muktadha wa maneno haya.
(b) Eleza hulka tatu za msemewa.
(c) Taja maovu anayoyafanya msemewa.(Solved)
“Usiteketeze umati kama kuni zinavyoteketeza moto. Rudi, rudi kwa Mola wako.”
(a) Fafanua muktadha wa maneno haya.
(b) Eleza hulka tatu za msemewa.
(c) Taja maovu anayoyafanya msemewa.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- “Akanyangapo chini ardhi inatetemeka...Amejitia hamnazo. Kabwela kama mimi nina faida gani? (Tumbo lisiloshiba na hadithi nyingine)
(a) Eleza muktadha wa dondoo hili.
(b) Fafanua mbinu tatu za...(Solved)
“Akanyangapo chini ardhi inatetemeka...Amejitia hamnazo. Kabwela kama mimi nina faida gani? (Tumbo lisiloshiba na hadithi nyingine)
(a) Eleza muktadha wa dondoo hili.
(b) Fafanua mbinu tatu za lugha zilizotumiwa katika dondoo hili.
(c) Eleza madhila kumi yaliyompata ‘kabwela’.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- Kwa kurejelea hadithi zozote tano katika diwani ya Tumbo Lisiloshiba na Hadithi Nyingine, jadili maudhui ya nafasi ya wazazi katika malezi.
(a) Tulipokutana Tena
(b) Mapenzi ya...(Solved)
Kwa kurejelea hadithi zozote tano katika diwani ya Tumbo Lisiloshiba na Hadithi Nyingine, jadili maudhui ya nafasi ya wazazi katika malezi.
(a) Tulipokutana Tena
(b) Mapenzi ya Kifaurongo
(c) Shogake Dada ana Ndevu
(d) Mame Bakari
(e) Mtihani wa Maisha
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- ‘Kusema kweli lakini hata mimi sikuwa na nadhari katika kumpenda msichana huyu ... Nilimpenda kufa! Lakini! Kwao bure tu!’ (Shibe Inatumaliza)
(a) Eleza dondoo.
(b) Taja mtindo...(Solved)
‘Kusema kweli lakini hata mimi sikuwa na nadhari katika kumpenda msichana huyu ... Nilimpenda kufa! Lakini! Kwao bure tu!’ (Shibe Inatumaliza)
(a) Eleza dondoo.
(b) Taja mtindo wa lugha uliotumika katika muktadha huu.
(c) Taja sifa mbili za mzungumzaji.
(d) Onyesha maudhui ya umaskini katika hadithi fupi ya Ndoto ya Mashaka.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- ‘Leo mwalimu mkuu atajua kwamba mdharau biu hubiuka.’ (Shibe Inatumaliza)
(a) Eleza muktadha wa maneno haya.
(b) Taja mbinu ya lugha iliyotumika katika muktadha huu.
(c) Eleza wasifu...(Solved)
‘Leo mwalimu mkuu atajua kwamba mdharau biu hubiuka.’ (Shibe Inatumaliza)
(a) Eleza muktadha wa maneno haya.
(b) Taja mbinu ya lugha iliyotumika katika muktadha huu.
(c) Eleza wasifu wa mzungumzaji wa maneno haya.
(d) Jadili maudhui ya elimu kama yanavyojitokeza katika hadithi hii.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- “... mapenzi ni mateso, ni utumwa, ni ukandamizaji, ni ushabiki usio na maana.” Thibitisha ukweli wa kauli hii kama unavyojitokeza kwenye hadithi Masharti ya Kisasa.(Solved)
“... mapenzi ni mateso, ni utumwa, ni ukandamizaji, ni ushabiki usio na maana.” Thibitisha ukweli wa kauli hii kama unavyojitokeza kwenye hadithi Masharti ya Kisasa.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- Kwa mujibu wa hadithi Mame Bakari, ubahaimu anaotendewa mwanamke unakuwa na athari mbaya kwake. Onyesha kwa mifano mwafaka.(Solved)
Kwa mujibu wa hadithi Mame Bakari, ubahaimu anaotendewa mwanamke unakuwa na athari mbaya kwake. Onyesha kwa mifano mwafaka.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- Ukirejelea hadithi zifuatazo, eleza jinsi maudhui ya mapenzi na asasi ya ndoa yanavyojitokeza.
(a) Mapenzi ya Kifaurongo
(b) Masharti ya Kisasa
(c) Mtihani wa Maisha
(d) Ndoto ya Mashaka(Solved)
Ukirejelea hadithi zifuatazo, eleza jinsi maudhui ya mapenzi na asasi ya ndoa yanavyojitokeza.
(a) Mapenzi ya Kifaurongo
(b) Masharti ya Kisasa
(c) Mtihani wa Maisha
(d) Ndoto ya Mashaka
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- Kwa kurejelea hadithi ya Shibe Inatumaliza, eleza namna maudhui ya ufisadi yanavyojitokeza.(Solved)
Kwa kurejelea hadithi ya Shibe Inatumaliza, eleza namna maudhui ya ufisadi yanavyojitokeza.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- Eleza namna maudhui ya ndoa yalivyosawiriwa katika hadithi ya Masharti ya Kisasa.(Solved)
Eleza namna maudhui ya ndoa yalivyosawiriwa katika hadithi ya Masharti ya Kisasa.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- “Ningeondoka ... mapema niende niibe au niue ili niwe mtu wa maana.” (Shibe Inatumaliza)
(a) Eleza muktadha wa maneno haya.
(b) Onyesha vile kinaya kinavyojitokeza katika dondoo.
(c)...(Solved)
“Ningeondoka ... mapema niende niibe au niue ili niwe mtu wa maana.” (Shibe Inatumaliza)
(a) Eleza muktadha wa maneno haya.
(b) Onyesha vile kinaya kinavyojitokeza katika dondoo.
(c) Kinaya kimetumika kwingine kwingi katika hadithi ya Mwalimu Mstaafu. Thibitisha.
(d) Nini umuhimu wa msemaji katika hadithi?
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- “Hebu kwanza kanawe hilo dongo jekundu miguuni.” (Shibe Inatumaliza)
(a) Eleza muktadha wa dondoo hili.
(b) Fafanua sifa za wandani wa msemaji.
(c) Jadili jinsi hadithi hii inavyoafiki...(Solved)
“Hebu kwanza kanawe hilo dongo jekundu miguuni.” (Shibe Inatumaliza)
(a) Eleza muktadha wa dondoo hili.
(b) Fafanua sifa za wandani wa msemaji.
(c) Jadili jinsi hadithi hii inavyoafiki mataifa ya kiafrika.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- Jadili suala la mikosi maishani ukirejelea hadithi zifuatazo:
i) Nizikeni Papa Hapa
ii) Ndoto ya Mashaka(Solved)
Jadili suala la mikosi maishani ukirejelea hadithi zifuatazo:
i) Nizikeni Papa Hapa
ii) Ndoto ya Mashaka
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- “Kutazamia shule za vijijini kumwibua bingwa katika mtihani wa kitaifa ni kama kutarajia kupata maziwa kutoka kwa kuku.” (Shibe Inatumaliza)
a) Eleza muktadha wa dondoo hili.
b)...(Solved)
“Kutazamia shule za vijijini kumwibua bingwa katika mtihani wa kitaifa ni kama kutarajia kupata maziwa kutoka kwa kuku.” (Shibe Inatumaliza)
a) Eleza muktadha wa dondoo hili.
b) Tambua mbinu moja ya lugha kutoka kwenye dondoo hili.
c) Eleza maudhui yafuatayo katika hadithi hii:
i) Mabadiliko
ii) Uozo
iii) Shaka
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- Jadili jazanda za anwani katika hadithi zifuatazo.
a) Shibe Inatumaliza
b) Mtihani wa Maisha
c) Mkubwa(Solved)
Jadili jazanda za anwani katika hadithi zifuatazo.
a) Shibe Inatumaliza
b) Mtihani wa Maisha
c) Mkubwa
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)
- Huku ukirejelea hadithi ya Shibe Inatumaliza, fafanua namna ubadhirifu wa mali ya umma unavyoendelezwa.(Solved)
Huku ukirejelea hadithi ya Shibe Inatumaliza, fafanua namna ubadhirifu wa mali ya umma unavyoendelezwa.
Date posted: February 6, 2023. Answers (1)